Coraz częściej małżonkowie pozostający w majątkowej wspólności ustawowej, która zawiązuje się z mocy prawa z chwilą zawarcia małżeństwa, decydują się na wprowadzenie rozdzielności majątkowej (intercyzy).
Robią to w przekonaniu, że ustrój taki zawsze uchroni ich przed odpowiedzialnością wobec osób trzecich za „długi” czy też niewykonane zobowiązań przez drugiego małżonka.
Warto zatem wiedzieć, kiedy zawarcie umowy wprowadzającej rozdzielność majątkową jest bez znaczenia i nie będzie miało żadnego wpływu na wyłączenie odpowiedzialności drugiego małżonka.
Warunek podstawowy skutecznego powołania się na intercyzę
Aby umowa o rozdzielności majątkowej była skuteczna wobec osób trzecich (wierzycieli) muszą one wiedzieć, że umowa taka została podpisana i obowiązuje małżonków. W przeciwnym przypadku nie odniesie wobec nich żadnego skutku i nie uwolnimy się od odpowiedzialności za długi małżonka.
Forma zawiadomienia jest dowolna, byleby dotarło ono do osoby trzeciej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią, no i trzeba posiadać na to dowód.
Przykład 1. Przedsiębiorca ujawnił w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej fakt pozostawania w ustroju
rozdzielności majątkowej. Dokonanie takiego wpisu nie spełnia wymogu znajomości intercyzy, o którym w w/wym. art. 47.1 k.r. i op., gdyż brak jest przepisu, który zawierałby domniemanie znajomości wpisów do CEIDG.
Przykład 2. Przedsiębiorca będący komplementariuszem spółki komandytowej ujawnił w Krajowym Rejestrze Sądowym powstanie
rozdzielności majątkowej. Wpisanie takiej wzmianki spełnia wymóg podania informacji o zawarciu intercyzy oraz jej rodzaju, o którym mowa w w/wym. art. 47.1 k.r. op., gdyż zgodnie z art. 15 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym obowiązuje domniemanie znajomości wpisów pod warunkiem ich ogłoszenia.
Przed czym nie uciekniemy
Przede wszystkim przed odpowiedzialnością za zobowiązania podatkowe jednego z małżonków. Małżonek – podatnik odpowiada za nie całym swoim majątkiem osobistym oraz majątkiem wspólnym, co oznacza, że tym majątkiem odpowiada również jego współmałżonek. Reguła ta odnosi się do zobowiązań powstałych przed dniem zawarcia umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową (art. 29 ustawy Ordynacja podatkowa).
Podobne reguły odpowiedzialności małżonka dłużnika stosuje się w odniesieniu do należności wynikających z ubezpieczenia społecznego (art. 31 ustawy O systemie ubezpieczeń społecznych).
Przykład: Małżonek prowadzący indywidualną działalność gospodarczą zalega ze składkami na ubezpieczenie społeczne od listopada
2019 roku. Małżonkowie zawarli umowę o ustanowieniu rozdzielności majątkowej 14 lutego 2020 roku. Za zobowiązania małżonka prowadzącego indywidualną działalność gospodarczą powstałe przed dniem 14 lutego 2020 roku odpowiada drugi małżonek a jeżeli ZUS nie wie, że umowa taka została zawarta, odpowiedzialność ta trwa do dziś.
Odpowiedzialność za długi powstałe po ustaniu wspólności majątkowej regulują już tylko przepisy kodeksu cywilnego dotyczące konkretnego stosunku prawnego i tu fakt czy pozostajemy małżonkiem nie ma decydującego znaczenia.
Na pytanie, czy zawrzeć umowę o rozdzielności majątkowej, czy też nie - nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od konkretnego przypadku. Jedno jest pewne – dla strony ekonomicznie słabszej taki ustrój majątkowy jest zły. Można bowiem po wielu latach małżeństwa zostać dosłownie z niczym.
